ارتفاع آن مثل دستگاه شور و همایون، پایین رونده و مثل ارتفع ماهور و اصفهان بالارونده است، چرا که در دو طریق دریافت شده است. دستگاه راست پنجگاه یکی از دستگاه‌های مهجور ایرانی است که متاسفانه آهنگهای زیادی برای آن ساخته نشده. دستگاه راست پنجگاه تقریبا شبیه دستگاه ماهور است با این تفاوت که این دستگاه از نظر جمله بندی و فرودها و نت‌های ایست و شاهد با ماهور فرق‌های اساسی دارند. طاهریان یا آل طاهر هم دوست‌دارِ موسیقی بوده‌اند و حتی بعضی از افراد این خاندان، با موسیقی آشنایی داشته‌اند.
دستگاه همایون
- علاوه بر این موسیقی ایرانی دریافتی از دردها رنج‌ها خوشی‌ها یک تمدن چندین تکهٔ یک پارچه‌است که امروزه بسیاری از یادبودهای آن مانند گوشه‌ها (حسینی جامه دران شبدیز…)گواه این مدعاست.
- البته گاهی چهار مضراب‌های طولانی‌تر هم شنیده می‌شود (نمونه 4).
- بخش بزرگی از آسیای میانه، افغانستان، پاکستان، جمهوری آذربایجان، ارمنستان، ترکیه، و یونان متأثر از این موسیقی است و هرکدام به سهم خود تأثیراتی در شکل‌گیری این موسیقی داشته‌اند.
- شهیدی که نوازندهٔ چیره‌دست عود نیز بود آهنگهای فراوانی ساخت و با بیش از ۲۳۰ اجرای مختلف، از پرکارترین هنرمندان حاضر در برنامهٔ موسیقی «گلها» بود.
آواز در موسیقی ایرانی غالباً یا یک ساز تنها، همراهی می شود، گاهی با مجموعه ای از نوازندگان همنواز و گاه بدون همراهی ساز. اصطلاح «خنیای باستانی ایرانی» حروف‌نویسی خالص کلمات ایرانی است که ترجمه آن عبارت از «موسیقی ایران باستان» یا به عبارت دیگر «موسیقی سنتی ایران» است. این اصطلاح ایرانی امروزه به خوبی قابل درک است ولی در مقایسه با اصطلاح پر مصرف «موسیقی اصیل» که معنای آن نیز همان است، به ندرت استفاده می‌شود.
سازها[ویرایش]
اغلب آنها در محدوده مجله خبری اهواز موزیک دانگ و گاهی دو دانگ، ساخته و پرداخته می‌شوند. البته در موسیقی ایرانی معاصر گاه نغماتی به گوش می‌رسد كه از محدوده‌ی یك گام فراتر می‌روند. شاید این پرسش اساسی برای هر هنرآموزی پیش آید كه هدف از تشریح مسایل نظری در موسیقی چیست؟ به عبارتی پرده‌ها، نیم‌پرده‌ها، سه‌چهارم پرده‌ها و غیره به چه كار می‌آیند؟ چگونه می‌توان از آنها استفاده كرد؟ و پرسش هایی از این دست.