«دست» به معنای عضوی از بدن و «گاه» به معنی محل و موقعیت كه در موسیقی و نوازندگی می‌تواند این‌گونه تعبیر شود. وقتی دست انسان روی دسته‌ی برخی از سازها نظیر تار و سه‌تار و كمانچه و… حركت می‌كند، بر اثر آن موسیقی تولید می‌شود و چنانچه نوع حركت انگشتان دست روی دسته‌ی ساز تغییر كند، فضای موسیقایی هم دگرگون می‌شود كه اصطلاحاً می‌گویند، دستگاه عوض شد. در حال حاضر به مجموعه‌ای از گوشه‌ها كه از نظر دانگ‌های تشكیل‌دهنده، خویشاوندی نزدیكی به هم دارند، واژه دستگاه گفته می‌شود. اگر بخواهیم با یك مثال ساده بیان كنیم، دستگاه را می‌توان به یك فامیل تشبیه كرد. هر فامیل نسبت به فامیل دیگر استقلال شخصیتی دارد ولی اعضای فامیل كه همان گوشه‌ها باشند، خیلی به هم شبیه و نزدیك‌اند.
دانلود آهنگ سهراب پاکزاد مال من باش
persian music ma ra bas موسیقی ایرانی -گروه ماه بانو- ترانه ما را بس
اغلب آنها در محدوده یك دانگ و گاهی دو دانگ، ساخته و پرداخته می‌شوند. البته در موسیقی ایرانی معاصر گاه نغماتی به گوش می‌رسد كه از محدوده‌ی یك گام فراتر می‌روند. شاید این پرسش اساسی برای هر هنرآموزی پیش آید كه هدف از تشریح مسایل نظری در موسیقی چیست؟ به عبارتی پرده‌ها، نیم‌پرده‌ها، سه‌چهارم پرده‌ها و غیره به چه كار می‌آیند؟ چگونه می‌توان از آنها استفاده كرد؟ و پرسش هایی از این دست.
استاد مهدی آذرسینا، موسیقی دان، مدرس، ردیف دان و نوازنده کمانچه پیشکسوت موسیقی ایرانی، در اسفند 1399 چهار جلد کتاب مرتبط با موسیقی کودکان را توسط انتشارات موسیقی عارف راهی بازار موسیقی کرد. احتمالا اسم‌های موسیقی سنتی، موسیقی اصیل ایرانی، موسیقی دستگاهی به گوشتان خورده است. شاید برای شما سوال پیش بیاید که مفهوم دستگاه در موسیقی سنتی چیست؟ آیا موضوعی بسیار پیچیده است یا می‌توان با زبانی ساده درباره آن اطلاعات کسب کرد! پیش از حمله اعراب به ایران، دوره ساسانیان را می‌توان نقطه اوج و طلایی تاریخ موسیقی ایران قبل از اسلام دانست. در اواخر دوره ساسانی و پادشاهی یزدگرد سوم، عواملی چون ضعفِ حکمرانان ایرانی، تبعیض، هزینه‌های سنگینِ نبردهای ناموفق با روم شرقی و نارضایتی مردم، درنهایت شرایط را برای حمله اعراب و سلطه آنها بر ایران فراهم کرد.
- این دستگاه، از دیدگاه دانش موسیقی یکی از برجسته ترین دستگاه های ایرانی است.
- اما درنهایت به‌خاطر افشای یک سری اسرار سیاسی، مورد بدگمانی و سوءظن خلیفه قرار گرفت و پس از مصادره اموالش به قتل رسید.سرخسی همانند استادش کندی در بسیاری از علوم آن دوران مانند ریاضیات، نجوم، منطق و فلسفه صاحب اطلاع بود و موسیقی را بیشتر از دیدگاه فلسفی می‌دید.
- موسیقی سنتی ایرانی نوعی بدیهه گویی بوده و اساس آن یک سری از مدل‌ها قیاسی است که باید حفظ شوند.
- شاید این پرسش اساسی برای هر هنرآموزی پیش آید كه هدف از تشریح مسایل نظری در موسیقی چیست؟ به عبارتی پرده‌ها، نیم‌پرده‌ها، سه‌چهارم پرده‌ها و غیره به چه كار می‌آیند؟ چگونه می‌توان از آنها استفاده كرد؟ و پرسش هایی از این دست.
- تحلیل مبانی نظری موسیقی، سرایش (1و2و3و4)، تربیت شنوایی(1و2)، هماهنگی یا هارمونی(1و2)، مبانی صداشناسی، پیانوی عمومی (1و2و3).
ارتفاع آن مثل دستگاه شور و همایون، پایین رونده و مثل ارتفع ماهور و اصفهان بالارونده است، چرا که در دو طریق دریافت شده است. دستگاه راست پنجگاه یکی از دستگاه‌های مهجور ایرانی است که متاسفانه آهنگ‌های زیادی برای آن ساخته نشده. دستگاه راست پنجگاه تقریبا شبیه دستگاه ماهور است با این تفاوت که این دستگاه از نظر جمله بندی و فرودها و نت‌های ایست و شاهد با ماهور فرق‌های اساسی دارند. طاهریان یا آل طاهر هم دوست‌دارِ موسیقی بوده‌اند و حتی بعضی از افراد این خاندان، با موسیقی آشنایی داشته‌اند.